نفس‌های به شماره افتاده تالاب انزلی و مسئولانی که پاسخگو نیستند

تالاب انزلی یکی از زیباترین و مهم‌ترین تالاب‎‌های طبیعی آب شیرین کشور در جنوب غربی شهر بندرانزلی است که با وجود مناظر منحصربه‌فرد، علاوه بر زمینه تنوع زیستی برای گیاهان و پرندگان و ماهی‌ها، یکی از محبوب‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی در استان گیلان به شمار می‌رود.

این تالاب در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و یکی از نخستین تالاب‌های بین‌المللی ثبت شده در ایران به شمار می‌آید، اما این روزها حال تالاب خوب نیست و وقتی به پل چوبی آبکنار، یکی از جاذبه‌های توریستی تالاب رفتیم، اثری از تالاب نبود و انگار دل آب از بی‌مهری آدم ها شکسته و عقب‌نشینی کرده؛ البته در همه کنار و گوشه تالاب اوضاع همین است و قایق‌هایی که به گل نشسته‌اند حاکی از دل پر درد و گل و لای تالاب است.

تالابی که سخاوتمندانه آغوش خود را برای اهالی منطقه و حتی انواع گونه‌های گیاهی و جانوری و پرندگان مهاجر گشوده، این روزها نفسش به شماره افتاده و اگر به موقع چاره‌اندیشی نشود، شاید این نعمت الهی را از دست بدهیم و تنها خاطره خوش آن در یادها بماند.

مهمترین مسئله تالاب نداشتن متولی است

سید اسماعیل میرغضنفری، فرماندار شهرستان بندرانزلی در خصوص حال و روز بد این روزهای تالاب اظهار کرد: شرایط امروز تالاب را با چند دهه گذشته نمی‌توانیم مقایسه کنیم و این مسئله دلایل متعددی دارد که از جمله می‌توان حجم رسوباتی که از بالادست می‌آید تا کم شدن بارش‌های فصلی، فاضلاب‌های خانگی و صنعتی که مستقیم و غیر مستقیم وارد تالاب می‌شود، همچنین اقداماتی که به صورت غیرکارشناسی در حاشیه تالاب ایجاد شده از ساخت و سازهای مسکونی گرفته تا ایجاد برخی دیواره‌های حفاظتی که به نحوی سیستم خود پالایی تالاب را تحت تاثیر منفی قرار داده و امروز شاهد پایین آمدن شدید سطح آب در تالاب انزلی هستیم.

میرغضنفری با بیان اینکه مهمترین مسئله تالاب انزلی نداشتن متولی است، تصریح کرد: هر زمان که تالاب با مشکل مواجه می‌شود از سنبل آبی گرفته یا بارش‌های فصلی و بالا آمدن آب تالاب که تهدید زندگی حاشیه‌نشینان تالاب است همچنین مسائل توریستی از فرماندار انتظار پاسخگویی دارند اما اگر قرار است اقدامی در زمینه رفع مشکلات انجام شود کسی مسئول نیست.

وی با اشاره به اینکه مردم بهترین نگهدارنده حوزه‌های طبیعی هستند، گفت: همانطور که در بحث مرتع و جنگل هر جا که از مردم غافل شدیم جنگل به غارت رفت اما هر زمان که به جوامع محلی و مردم اعتماد کردیم و حفظ و حراست جنگل را به عهده جوامع محلی واگذار کردیم شاهد صیانت از جنگل و مرتع بودیم تالاب هم از این قاعده کلی مستثنی نیست و اگر قرار است اتفاق مبارکی برای تالاب رخ دهد به نظر می‌رسد در کنار دستگاه‌های متولی باید نگهداری از تالاب را به مردم و جوامع محلی واگذار کنیم.

میرغضنفری با بیان اینکه دستگاه‌های مختلف برای لایروبی بخشی از تالاب اقدام کرده‌اند تصریح کرد: علی‌رغم ورود دستگاه‌های مختلف برای لایروبی تالاب هیچ کدام تمام کننده کار نبودند و هر کدام در مقطعی کار می‌کنند ولی نه گزارشی برای ارایه به مردم صورت می‌گیرد نه تغییری در روند طبیعی تالاب حاصل شده است.

فرماندار شهرستان بندرانزلی با تاکید بر اینکه باید متولی واحد برای تالاب مشخص شود و تمام سیاست‌ها به صورت جز به جز انجام شود، افزود: تالاب انزلی یک تالاب بین‌المللی است و ما موظف به رعایت قواعد جاری تعریف شده برای اینگونه تالاب‌ها هستیم و با توجه به اینکه موضوع تالاب بسیار گسترده است و یک پروژه مقطعی نیست که به اتمام برسد بلکه یک موضوع ادامه‌دار است و نیاز داریم سیاست کار مشخص شود و جز به جز بر اساس آن شرایط فعالیت‌ها برای حفظ و احیای تالاب انجام شود.

عدم همگرایی بین دستگاه‌هایی که در زمینه تالاب مسئولیت دارند

احمد دنیامالی، نماینده مردم انزلی در مجلس شورای اسلامی نیز، با بیان اینکه تالاب جزئی از مجموعه شهر است و از جهات مختلف برای انزلی توانمندی محسوب می‌شود، اظهار کرد: اگر ما این توانمندی را مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار دهیم نمی‌توانیم این ظرفیت را به صورت کامل در اختیار داشته باشیم.

وی درخصوص مشکلات امروز تالاب انزلی به‌ویژه کاهش سطح آب و خشک شدن بخش‌هایی از تالاب گفت: پدیده‌ای که امروز شاهد آن هستیم نتیجه یک بی‌توجهی بلندمدت است که حداقل در دو دهه گذشته داشتیم و علاوه بر پس روی آب دریای خزر که در کاهش سطح آب تالاب اثرگذار است و به صورت دوره‌ای در بلند مدت رخ می‌دهد و علاوه بر آن، موضوع مهمتر در زمینه تالاب حجم رسوب‌گذاری بسیار زیاد است که توسط ۱۱ رودخانه‌ای که حوضه آبریز تالاب را تشکیل می‌دهند صورت می‌گیرد.

نماینده انزلی در مجلس افزود: رسوب گذاری رودخانه‌های منتهی به تالاب از ابتدا بوده ولی امروزه جریان رسوب‌گذاری به دلیل دست‌بردهایی که در حوزه بالادست داشتیم از جمله کاهش حجم تراکم جنگل، فرسایش خاک، برداشت نادرست از بستر رودخانه و برداشت مصالح که از قدیم صورت می‌گرفته ولی در چندین سال اخیر سرعت بیشتری داشته، ورود فاضلاب‌ها و شیرابه‌های سراوان عواملی است که تالاب را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث حجم رسوب زیاد شده و اگر برای این مسئله تدبیری اندیشیده نشود باعث می‌شود تا کاهش ارتفاع آب را شاهد باشیم.

دنیامالی با تاکید بر اینکه مشکل بزرگی که الان مواجه هستیم دستگاه‌ها مدعی هستند ولی وقتی برای لایروبی و نگهداشت تالاب از دستگاه‌ها مطالبه‌گری می‌کنیم خود را کنار می‌کشند، تصریح کرد: بزرگترین مشکلی که الان با آن مواجه هستیم یک مدیریت واحد برای تالاب نداریم که علاوه بر عهده گرفتن امور نگهداری تالاب، پاسخگو نیز باشد.

نماینده مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عدم همگرایی بین دستگاه‌هایی که در زمینه تالاب مسئولیت دارند، گفت: هماهنگ کردن این دستگاه‌ها کار سختی است و سرعت عمل پایین است متاسفانه شاهد هستیم که بودجه ۱۲ میلیاردی که از طریق ستاد بحران مصوبه دولت را گرفتیم ولی این بودجه توسط دستگاه‌ها برگشت داده شد و هیچ دستگاهی هم پاسخگو نیست.

دنیامالی با بیان اینکه تالاب در تعامل زندگی با مردم انزلی است و نمی‌شود دستوری عمل کرد، گفت: تلاش می‌کنیم طرح نجات ملی تالاب انزلی را در دستور کار دولت قرار دهیم که این مسئله در دولت منتخب باید پیگیری شود و امیدواریم دولت آینده توجه ویژه‌ای به حوزه شهرستان مخصوصا تالاب انزلی داشته باشد.

به گزارش ایسنا، به نظر می‌رسد مسئولین با اجماع جدی و اجرای برنامه‌های همسو همچنین استفاده از ظرفیت مردمی، هر چه سریعتر به داد تالاب برسند و تا دیر نشده نفس‌های به شماره افتاده این زیبای سخاوتمند را احیا کنند زیرا در غیر این صورت چیزی جز حسرت از دست دادن یک ثروت و نعمت الهی برایمان نمی‌ماند.